سیستم پولی چیست؟ آشنایی با انواع سیستم های پولی، پولی که الان به راحتی در دسترس شما است و تمام معاملات و رفع نیازهای خود را با آن انجام می‌دهید؛ تاریخچه پر پیچ و خمی را پشت سر گذاشته است.
شاید برای شما عزیزان که علاقه‌مند به تاریخچه پول هستید این سؤال پیش بیاید که سیستم پولی چیست؟ آشنایی با انواع سیستم های پولی کدام اند؟ در این مطلب از مجموعه سیتاپ شما را با سیستم پولی و انواع آن آشنا می‌کنیم. تا انتهای مطلب را با دقت مطالعه نمایید.
همچنین می‌توانید با خدمات ما در حوزه مشاوره سرمایه گذاری نیز آشنا شوید.
سیستم پولی چیست؟ سیستمهای کالایی و اعتباری محض
منظور از سیستم پولی چیست؛ منظور سیستم پولی مجموعه‌ای از نهادها، قوانین و رویه‌هایی است که نحوه ایجاد، توزیع، استفاده و تنظیم پول را در یک اقتصاد تعیین می‌کند. سیستم پولی پایه و اساس همه فعالیت‌های اقتصادی و عاملی حیاتی در تعیین سلامت اقتصادی یک کشور است. در ابتدایی‌ترین سطح خود، پول توسط دولت‌های کشورها هنگام انتشار ارزهای کاغذی یا سکه ایجاد می‌شود.
پول همچنین می‌تواند به اشکال مختلف مانند اعتبار یا انتقال الکترونیکی ایجاد شود. بانک‌ها و سایر مؤسسات مالی نیز در خلق پول نقش دارند؛ زیرا می‌توانند از سپرده‌هایی که نزد دولت یا بانک مرکزی دارند وام دهند. با مروری بر تاریخچه سیستم های پولی، سیستمهای پولی را می‌توان به صورت زیر تقسیم‌بندی کرد:
- سیستمهای تمام‌عیار (سیستمهای کالایی)
- سیستمهای اعتباری محض
هر یک از این دسته‌ها، خود زیر مجموعه‌هایی دارند که هر کدام را به تفکیک در ادامه معرفی خواهیم کرد.
نکته: چنانچه قصد سرمایه گذاری دارید، پیشنهاد می‌شود که مقاله بهترین روش سرمایه گذاری را مطالعه کنید.
سیستمهای کالایی؛ سیستمهای تمام‌عیار
وقتی جامعه‌ای از کالای خاصی به عنوان پول استفاده می‌کند سیستم پولی آن جامعه از نوع سیستم تمام عیار است. کالاهایی انتخاب می‌شوند که ارزش آنها به عنوان کالا برابر با ارزش آن به عنوان پول است. قبل از ظهور سیستم پولی کالایی جوامع ابتدایی‌تر مبادلات خود را به صورت کالا به کالا انجام می‌دادند. مشکلات این مدل باعث شد، افراد تصمیم بگیرند از یک کالای خاص در همه معاملات استفاده کنند.
این کالا می‌توانست هر چیز باارزشی مانند طلا، نقره، آهن، مس، برنج، چرم، تنباکو، کاغذ، عاج فیل و غیره باشد. در این جوامع چون پولی که از آن برای معامله استفاده می‌کردند به شکل کالا بودند؛ به همین دلیل به این سیستم، کالایی گفته می‌شود.
مبادله با این کالاها با مشکلات زیادی همراه بود. در میان انواع کالاها به عنوان پول، فلزات مناسب‌ترین شکل پول بودند؛ زیرا حمل و نقل ساده‌تر و قابلیت شکل‌پذیری بیشتری داشتند.
در ابتدا آهن و مس به عنوان پول طرف‌داران زیادی پیدا کرد؛ اما به دلیل روش‌های ذوب و کشف این فلزات و وفور آنها مقبولیت خود را از دست داد. طلا و نقره جایگزین آنها شدند. طلا و نقره به دلیل کمیاب بودن و داشتن ارزش بالا به عنوان پول مورد استقبال قرار گرفت. سیستم کالایی خود به دو دسته تقسیم می‌شود:
- سیستم تک فلزی
- سیستم دوفلزی
با توجه به اهمیت این سیستمهای پولی در اقتصاد در ادامه به طور کامل به انواع سیستمهای کالایی اشاره می‌کنیم.
سیستم تک فلزی؛ سیستم بر پایه طلا
در سیستم تک فلزی، کشور واحد پولی خود را بر اساس طلا بنا می‌کند. به همین خاطر سیستم تک فلزی به سیستم بر پایه طلا نیز معروف است. در این سیستم ارزش پولی که مردم با آن معامله می‌کردند یکسان بود. افراد در معاملات خود احساس امنیت و اطمینان خاطر داشتند؛ زیرا ارزش پول با ارزش کالا برابری می‌کرد.
سیستم تک فلزی ایرادات عمده‌ای داشت که موجب عدم کارایی و از بین رفتن این سیستم شد. یکی از ایرادات سیستم تک فلزی این بود که اگر کشوری در معاملات خود دچار کسری می‌شد؛ از آنجایی که باید این کسری را با طلا پرداخت می‌کرد، حجم زیادی از طلا از کشور خارج می‌شد. این سیستم خطر خالی شدن خزانه طلای کشور را در پی داشت.
برای حفظ ذخایر طلا دولت مجبور بود کالاهای تولیدی خود را با قیمت پایین عرضه کند تا خارجی‌های بیشتری به خرید از آنها علاقه نشان دهند. کاهش قیمت کالاها نیز از طرفی بر اقتصاد کشور اثر منفی داشت و باعث بیکاری، ورشکستگی کارها و غیره می‌شد. امروزه برای معامله از طلا و نقره استفاده نمی‌شود؛ اما به دلیل ارزش اقتصادی زیادی که دارند همچنان مورد توجه سرمایه‌گذاران هستند.
سیستم پولی دو فلزی؛ استفاده از طلا و نقره
همان‌طور که از نام آن پیداست، در سیستم دو فلزی، دو فلز به عنوان پول استاندارد پذیرفته می‌شوند. یک نسبت قانونی ثابت بین ارزش دو فلز برای تسهیل تبادل وجود دارد. معمولاً این دو فلز طلا و نقره هستند؛ بنابراین دو نوع سکه استاندارد ضرب می‌شد. سیستم پولی دو فلزی را نیز می‌توان در دو دسته زیر قرار داد:
- بدون رابطه مشخص یا با پایه‌های متوازن
- با رابطه مشخص
یکی از مزیت‌های اصلی این سیستم این است که اقتصاد دارای ارز کامل است. برای معاملات کوچک‌تر می‌توان از نقره و برای معاملات بزرگ‌تر از طلا استفاده کرد.
سیستم دو فلزی بدون رابطه مشخص یا با پایه‌های متوازن
در سیستم دو فلزی بدون رابطه مشخص طلا و نقره به عنوان پول رایج مورد استفاده قرار می‌گرفت. بین طلا و نقره هیچ رابطه مشخص و ثابتی وجود نداشت. تا قرن نوزدهم میلادی نیز در کشورهای اروپایی از این سیستم استفاده می‌شد. سیستم فلزی با پایه‌های متوازن پول یک کشور، در کشور دیگر نیز ارزش و اعتبار داشت؛ اما به مرور مشکلات این نوع سیستم نیز آشکار شد.
در این سیستم، ارزش طلا و نقره در نوسان بود. میزان عرضه و تقاضا ارزش طلا و نقره را تعیین می‌کرد. این تغییر ارزش نقره و طلا باعث ایجاد نوسانات اقتصادی در کشورها می‌شد و دولت‌ها را با چالش مواجه می‌کرد. همین مسئله باعث شد تا اقتصاددانان به فکر ایجاد سیستم پولی دیگر به نام سیستم دو فلزی با رابطه مشخص بیفتند.
سیستم دو فلزی با رابطه مشخص
در سیستم دو فلزی با رابطه مشخص از طلا و نقره برای معاملات استفاده می‌شود؛ اما نسبت مشخصی برای تبدیل طلا و نقره هم وجود داشت. به طور مثال دولت نسبت 9 به 1 طلا به نقره را تعیین می‌کرد. این نسبت به این معنا است که ارزش 9 تا نقره با 1 عدد طلا برابری می‌کند. سیستم دو فلزی با رابطه مشخص نیز یک مشکل بزرگی داشت. در این زمان بود که نظریه گرشام مطرح گردید.
جمله معروف گرشام این بود که “پول بد، باعث خارج شدن پول خوب از معاملات می‌شود.” زمانی که نقره زیاد ضرب شود و در معاملات فقط نقره طرف‌دار داشته باشد طلا از دور خارج خواهد شد. مردم بیشتر تمایل دارند تا طلا را ذخیره یا در معاملات خیلی خاص فقط استفاده کنند.
سیستمهای اعتباری محض؛ سیستم پول اعتباری
در سیستمهای کالایی، حمل کردن طلا و نقره برای انجام معاملات بزرگ سخت و پرخطر بود. دولت باید برای ایجاد امنیت نیروهای زیادی را به کار می‌گرفت. به خاطر همین امر سیستمهای اعتباری محض ایجاد شدند. در این سیستم، افراد طلا و نقره خود را در جایی سپرده و در قبال آنها مدرکی حاکی از مالکیت دریافت می‌کردند.
این مدرک دقیق معادل ارزش پولی طلا و نقره سپرده‌گذاری شده بود. در معاملات خود از این رسیدها استفاده می‌کردند. به مرور این رسیدها نقش پول را ایفا کردند به همین دلیل به این نوع سیستم، سیستم پول اعتباری نیز گفته می‌شود. سیستم پول اعتباری خود به سه دسته زیر تقسیم می‌شود:
1) نظام پولی بدون پشتوانه؛ غیر قابل تبدیل به طلا
برخی افراد طلاها و نقره‌های خود را فقط نزد صرافی‌ها نگهداری می‌کردند؛ درواقع معامله‌ای با آن انجام نمی‌داند. صرافی‌ها بعد از مدتی تصمیم گرفتند که این سپرده‌های افراد را به صورت وام در اختیار افراد دیگری قرار دهند. همچنین سود دریافت کنند. صرافی‌ها با ارائه رسیدهایی به مردم وام می‌دادند؛ اما این رسیدها قابل تبدیل به طلا نبودند. به خاطر عدم تبدیل آن به طلا به این سیستم نظام پولی بدون پشتوانه می‌گویند.
2) نظام پولی با پشتوانه کامل؛ دریافت اعتبار معادل ارزش واقعی سپرده
از نظام پولی با پشتوانه کامل امروزه نیز استفاده می‌شود. با توجه به مقدار طلایی که در صرافی‌ها دارید رسید دریافت می‌کنید. این رسید با ارزش واقعی سپرده شما برابری می‌کند. می‌توانید آن را دوباره به طلا تبدیل کنید. در این نظام زمانی که فردی کالایی را خریداری می‌کند مقداری اعتبار (مثل پول یا اسکناس) به فروشنده پرداخت می‌کند. این اعتبار ارزش خود را حفظ کرده است.
3) پول بانکی؛ بخش مهمی از معاملات امروزه
امروزه بخش مهمی از معاملات با پول بانکی صورت می‌گیرد. پول بانکی همان سپرده‌های حساب‌جاری در بانک‌ها است. هر اندازه کشوری پیشرفته‌تر باشد، استفاده از پول بانکی در آن طرف‌داران بیشتری دارد. در پول بانکی، چک رد و بدل می‌شود. چک دقیقاً هم ارزش پول است. مردم می‌توانند بدهی‌های خود را با آن پرداخت کنند.
نتیجه‌گیری سیستم پولی چیست؟ آشنایی با انواع سیستم های پولی
در این مطلب شما عزیزان با اینکه سیستم پولی چیست؟ و با انواع سیستم های پولی آشنا کردیم. به طور کلی دو سیستم پولی وجود دارد. نظامی که بر پایه کالا بنا شده و نظامی که اعتباری محض نام دارد. سیستمهای مختلفی امتحان شده‌اند تا نظام پول شکل رایج امروزی را به خود بگیرد.
در حال حاضر نظام پولی با پشتوانه کامل و پول بانکی در همه کشورهای جهان رواج دارد. افراد زیادی برای دریافت سود در این سیستمهای پولی سرمایه گذاری می‌کنند. سرمایه گذاری در نظام پولی با پشتوانه کامل و پول بانکی نیاز به تخصص و تجربه زیادی دارد.
اگر شما عزیزان می‌خواهید در سیستمهای پولی بانکی سرمایه گذاری انجام دهید می‌توانید با متخصصان مجموعه سیتاپ مشورت کنید. با توجه به تورم روز افزون و شرایط اقتصادی خاص در ایران حفظ ارزش سرمایه‌های ریالی به چالشی بزرگ و مستمر برای افراد تبدیل شده است؛ بنابراین اطلاعات و استراتژی‌های ورود به این نظام‌های مالی اهمیت دو چندانی یافته است.
مجموعه‌ی سیتاپ برای ارائه‌ی مشاوره سرمایه گذاری تخصصی در بازارهای مالی، همراه شماست تا بیشترین بهره از سرمایه‌ی خود را با کمترین ریسک ببرید. متخصصان ما با در نظر گرفتن جواب مختلف بهترین روش سرمایه گذاری را به شما عزیزان پیشنهاد می‌دهند. جهت مشاوره با متخصصان با شماره 02144023844 تماس بگیرید.
شماره تماس برای ارتباط تلگرامی: 09103162260
ایمیل: [email protected]
آدرس: صادقیه، بلوار فردوس شرق، ابراهیمی شمالی، کوچه دوم الف، پلاک ۵
سؤالات متداول در رابطه با سیستم پولی چیست؟
سوالات متداول که ممکن است در مورد سیستم پولی چیست؟ برای شما رخ دهد، در این قسمت پاسخ داده می‌شود.
سیستم پولی چگونه کار می‌کند؟
هیچ پاسخ واحدی برای این سؤال وجود ندارد؛ زیرا سیستمهای پولی می‌توانند از کشوری به کشور دیگر و در طول تاریخ بسیار متفاوت باشند. به طور کلی، سیستمهای پولی شامل صدور ارزی است که به عنوان نوعی پرداخت در ازای کالاها و خدمات پذیرفته می‌شود. این ارز توسط نهادهای دولتی مانند بانک‌های مرکزی تنظیم و نگهداری می‌شود.
نمونه‌ای از سیستم پولی چیست؟
نمونه‌های زیادی از سیستمهای پولی در طول تاریخ وجود دارد. یک مثال سیستم پول کالایی است. این سیستم پولی حول محور استفاده از کالاهایی مانند طلا و نقره، به عنوان پول است که دارای ارزش ذاتی هستند.
منظور از سیستم پولی چیست؟
منظور از سیستم پولی چیست این است که یک سیستم پولی را می‌توان مجموعه‌ای از قوانین، مقررات و نهادهایی در نظر گرفت که نحوه ایجاد، توزیع، مبادله و تنظیم پول در یک کشور یا منطقه معین را دیکته می‌کند. اهداف اولیه یک سیستم پولی تضمین ثبات قیمت و رشد اقتصادی، تسهیل مبادله کالاها و خدمات و منجر به افزایش رفاه است.
