اگر به تجارتی مشغول هستید این سؤال برای شما پیش می‌آید که وصول مالیات چیست؟ و شیوه های اخذ مالیات در ایران چگونه است؟ یکی از رایج‌ترین شیوه‌های کسب درآمد برای دولت دریافت مالیات است. شیوه‌های اخذ مالیات در ایران به روش‌های گوناگونی انجام می‌شود. در این مطلب از مجموعه سیتاپ قصد داریم شما عزیزان را با وصول مالیت و روش‌های مختلف اخذ آن آشنا کنیم. خواندن این مطلب را به همه فعالان اقتصادی توصیه می‌کنیم.
وصول مالیات چیست؟ اهمیت دریافت مالیات
به طور کلی وصول مالیت را میتوان این‌گونه تعریف کرد که دریافت مالیات قطعی شده از مودیان است. وصول مالیات یک فرایند است که با صدور و ابلاغ برگ قطعی مالیات آغاز و با پرداخت مالیات مودیان پایان می‌یابد. عملیات پرداخت مالیات پیچیدگی‌های خاص خود را دارد. بی‌اطلاعی از فرایند وصول مالیات موجب محرومیت مودیان از مزایا، تسهیلات قانونی و حتی در بعضی موارد تعلق جرایم مالیاتی می‌شود.
مالیات یک جنبه حیاتی از چارچوب اقتصادی یک کشور است که بر تصمیمات مالی فردی و شرکتی تأثیر می‌گذارد. نرخ‌های مالیاتی بالا اغلب با خدمات عمومی گسترده و برنامه‌های رفاه اجتماعی مرتبط است. جمع‌آوری مالیات راه اصلی کشورها برای ایجاد درآمدهای عمومی است که تأمین مالی سرمایه گذاری در سرمایه انسانی، زیر ساخت‌ها و ارائه خدمات برای مردم و مشاغل را ممکن می‌سازد. با این حال، بحران‌های متعدد باعث کاهش درآمد کشورهای در حال توسعه و افزایش هزینه‌های آنها در سال‌های اخیر شده است.
نیاز به افزایش جمع‌آوری درآمد به ویژه در کشورهایی که در حال حاضر کمتر از 15 درصد از تولید ناخالص داخلی مالیات دریافت می‌کنند؛ شدید است. این سطح از مالیات نقطه عطف مهمی برای دوام بخشیدن به دولت و قرار دادن آن در مسیر رشد محسوب می‌شود. اما 83 درصد از کشورهای کم درآمد و 48 درصد از کشورهای با درآمد متوسط، پایین زیر این آستانه هستند. در کشورهایی که تحت تأثیر شکنندگی، درگیری و خشونت قرار گرفته‌اند؛ میانگین نسبت مالیات به تولید ناخالص داخلی در سال 2023 به 12.6 درصد رسیده است.
انواع تقسیم‌بندی مالیات در ایران؛ مستقیم و غیرمستقیم
مالیات در واقع هزینه اجتماعی است که شهروندان برای بهره‌برداری و استفاده از امکانات موجود در جامعه و فراهم کردن امکان جایگزینی این امکانات پرداخت می‌کنند. مالیات را بر اساس نوع پرداخت میتوان به دو دسته مستقیم و غیرمستقیم تقسیم‌بندی کرد.
- مالیات مستقیم: مالیاتی که بدون واسطه و به صورت مستقیم از درآمد یا دارایی‌های مؤدیان مالیاتی اخذ می‌شود؛ مالیات مستقیم تعریف می‌شود. مالیات حق تمبر، ارث و درآمد جزء در دسته مالیات مستقیم قرار داده می‌شود.
- مالیات غیرمستقیم: مالیات‌هایی که به طور غیرمستقیم بر کالاهای مصرفی اشخاص وضع شده و از مصرف‌کنندگان دریافت می‌شود؛ مالیات غیرمستقیم می‌گویند. مالیات بر واردات، ارزش افزوده و مالیات بر مصرف جزء مالیات غیرمستقیم هستند.
در بین این دو دسته مالیات، مالیات مستقیم دامنه وسیع‌تری دارد که مستقیماً بر منبع درآمد یا دارایی اشخاص وضع می‌شود و به صورت صعودی است. در ادامه شیوه‌های اخذ مالیات در ایران را برای شما عزیزان توضیح می‌دهیم.
همچنین برای آشنایی با نحوه محاسبه مالیات بر درآمد مشاغل نیز می‌توانید بر روی لینک کلیک کنید و مطالعه نمایید.
شیوه‌های اخذ مالیات در ایران؛ آشنایی با 7 مورد از وصول مالیات در ایران
وصول مالیات چه مالیات مستقیم و چه از نوع غیرمستقیم، باید در زمان مقرر پرداخت شود. مودی اگر میزان مالیات مشخص شده را پرداخت کند وصول مالیات پایان می‌پذیرد. اگر مؤدی مالیات تعلق گرفته را در مهلت مقرر یعنی 10 روز بعد از تاریخ ابلاغ قطعی پرداخت نکند، دریافت مالیات وارد مرحله عملیاتی و اجرایی می‌شود. مالیات مستقیم و غیرمستقیم به روش‌های زیر وصول و دریافت می‌شود.
1) پرداخت مالیات به روش خود اظهاری؛ اعتماد میان مودیان و سازمان مالیاتی
پرداخت مالیات به روش خود اظهاری از سال 1381 بر اساس قانون مالیات‌های مستقیم ایجاد شد. خود اظهاری بر اساس اعتماد میان مودیان و سازمان مالیاتی است. مودیان صادقانه میزان درآمد سالانه خود را به اداره مالیات اعلام می‌کنند. در این شرایط اداره امور مالیات به اطلاعاتی مانند میزان سود، زیان و ترازنامه که مودی بدون دخالت ممیزان مالیاتی گزارش می‌دهد اکتفا می‌کند و آن را مبنای محاسبه مالیاتی خود قرار می‌دهد. مودیان موظف هستند میزان مالیات گزارش شده را در زمان مقرر پرداخت نمایند.
2) تقسیط بدهی مالیاتی؛ مالیات بر ارث
زمانی که مبلغ مالیات به طور دقیق مشخص شد؛ اما مودی توانایی پرداخت مالیات را نداشته باشد اداره مالیات مبلغ را به مدت 3 سال قسط بندی می‌کند. یکی از شرایط که میتوان به صورت قسطی مالیات پرداخت کرد؛ مالیات بر ارث است. برای پرداخت قسطی مالیات بر ارث با ارائه ضامن معتبر میتوان به مدت 3 سال آن را قسط بندی کرد. مورد دیگری که سازمان امور مالیاتی به مؤدیان اجازه پرداخت اقساطی را می‌دهد؛ حوادث و سوانحی است که به صورت غیر مترقبه و خارج از کنترل به مؤدی وارد می‌شود.
شاید تصور کنید که قسطی کردن مالیات برای اداره مالیاتی سودی در پی ندارد. در واقع تقسیط بدهی مالیات دو سویه سود دارد. سازمان امور مالیاتی با اعمال این امتیاز به مودی نیز امتیاز دیر پرداخت مالیات را دریافت می‌کند.
3) وصول به شیوه علی الحساب؛ برخورداری از تشویق و جایزه
زمانی که مودی در زمان مشخص قادر به تحصیل درآمد و پرداخت مالیات نباشد؛ در طول سال کاری خود می‌تواند مالیات تعلق گرفته را نسبت به آخرین مبلغ مالیات تعلق گرفته در سال قبل، به صورت علی الحساب پرداخت کند. اگر مودی پرداخت علی الحساب را قبل از شروع سال مالی پرداخت کند؛ مشمول تشویق و جایزه می‌شود. توجه داشته باشید که در وصول به شیوه علی الحساب ممکن است مقداری دیگر مالیات از مودی وصول شود. در واقع مبلغ اولیه مالیات قطعی نیست.
4) روش قهرآمیز وصول مالیات؛ مقابله با مودیان متجاوز
برای مقابله با مؤدیانی که از پرداخت مالیات‌های قانونی خودداری می‌کنند و باعث اتلاف وقت و منابع می‌شوند؛ از روش قهرآمیز وصول مالیات استفاده می‌شود. در این روش با استفاده از راهکارهای زیر مودی را مجبور به پرداخت مالیات می‌کنند:
- توقیف اموال
- مسدود کردن حساب‌های بانکی
- سایر روش‌های مشابه
روش اجرای قهرآمیز وصول مالیات در مواد ۲۱۰ تا ۲۱۸ قانون مالیات‌های مستقیم توضیح داده شده است.
5) وصول مالیات از طریق تخفیف و بخشودگی؛ ترغیب مودیان به پرداخت بدهی
چون مالیات بخش اصلی درآمد دولت‌ها محسوب می‌شود؛ بنابراین گاهی اوقات دولت برای ترغیب مودیان به پرداخت بدهی‌های مالیاتی معوق، با تصویب اعطای تخفیف یا بخشودگی استفاده می‌کند. زمانی که مودیان طبق قانون بخشی از مالیات خود را پرداخت می‌کنند؛ اداره مالیات پرونده‌های مالیاتی آنها را مختومه اعلام می‌کند.
6) روش مالیات تکلیفی؛ پرداخت مالیات توسط شخص دیگر
در روش مالیات تکلیفی اخذ مالیات بر عهده شخص یا شرکت دیگری است. به عبارتی قانون گذار آن را بر گردن دیگری انداخته است. برای درک بهتر روش مالیات تکلیفی برای شما مثالی می‌زنیم. مدیر شرکت یا اداره‌ای که حقوق کارکنان را می‌پردازد موظف است مبلغ مالیاتی را که به حقوق کارمندانش تعلق می‌گیرد از حقوقشان کسر و به سازمان امور مالیاتی پرداخت نماید. انواع مالیات‌های تکلیفی عبارت‌اند از:
- مالیات بر درآمد اجاره املاک
- مالیات بر درآمد حقوق
- مالیات بر درآمد حق الزحمه
- مالیات علی الحساب حق الوکاله وکلا
- مالیات بردرآمد اشخاص حقوقی خارجی
- مالیات مؤسسات مقیم خارج از ایران
اگر مدیر شرکت مالیات مورد نظر را پرداخت نکند مسئول است و مشمول جریمه تأخیر خواهد شد.
7) روش ایجاد محدودیت؛ میزان بدهی بیشتر از حد مجاز
روش ایجاد محدودیت برای افرادی اجرا می‌شود که میزان بدهی آنها بیشتر از حد مجاز شده است. اگر اداره مالیات مشخص کند که فردی نمی‌خواهد مالیات خود را پرداخت کند؛ می‌تواند مودیان بدهکار را تا پرداخت بدهی خود ممنوع الخروج کند. حداکثر میزان بدهی مالیاتی در سال 1403 در مشاغل مختلف عبارت است از:
- افراد حقیقی معمولی ۱۰۰ میلیون ریال
- افراد حقیقی تولیدی ۲ میلیارد ریال
- افراد حقوقی تولیدی دارای پروانه تولیدی تا ۵ میلیارد ریال یا ۲۰ درصد از مقدار اصلی سرمایه
طبق ماده ۲۰۲ و 186 قانون مالیات‌ها، اعطای تسهیلات توسط بانک‌ها به این گونه مودیان موکول به پرداخت بدهی‌های مالیاتی متقاضی است.
مشاوه‌های حوزه مالیات و شیوه‌های اخذ آن را از متخصصان مجموعه سیتاپ دریافت نمایید!
مالیات در هر کشوری بر اساس قانون خاصی تعریف و وصول می‌شود. در این مطلب از مجموعه سیتاپ سعی کردیم سؤال شما عزیزان که وصول مالیات چیست؟ و شیوه های اخذ مالیات در ایران چگونه است؟ را با زبانی ساده توضیح دهیم. در نظر داشته باشید که مالیات یک مبحث پیچیده و تخصصی است.
قوانین مالیاتی، متغیرتر و سخت‌گیرانه‌تر از همیشه در حال اجرا هستند، به طوری که جرائم مالیاتی، بخش جدایی‌ناپذیر از هزینه‌های سازمان‌ها و مجموعه‌های بازرگانی و تولیدی شده است. برای آشنایی دقیق با تمام روش‌های وصول مالیات و همچنین پیچ و خم‌های آن حتماً با مشاورین حقوقی و وکلای متخصص مالیاتی مشورت نمایید.
برای دریافت خدمات مشاوره مالیاتی می‌توانید از متخصصان زبده مجموعه سیتاپ کمک بگیرید. متخصصان مالیاتی مجموعه سیتاپ در زمینه‌های زیر به شما عزیزان کمک خواهند کرد:
- انجام محاسبات دقیق
- تهیه و تنظیم اظهارنامه‌های مالیاتی
- کاهش بدهی‌های مالیاتی
- برنامه‌ریزی صحیح مالی در خصوص پرداخت مالیات‌ها
- جلوگیری از هدر رفت منابع مالی و کاهش مالیات‌های پرداختی
جهت مشاوره با متخصصان با شماره 02144023844 تماس بگیرید.جهت ارتباط تلگرامی می‌توانید به شماره 09103162260 در ارتباط باشید. راه های ارتباطی دیگر با ما عبارت است از:
- ایمیل: [email protected]
- آدرس: صادقیه، بلوار فردوس شرق، ابراهیمی شمالی، کوچه دوم الف، پلاک ۵
سؤالات متداول در حوزه وصول مالیات چیست؟
در این بخش به برخی از سوالات در رابطه با وصول مالیات چیست؟ پاسخ داده خواهد شد.
انواع مالیات را نام ببرید؟
سه نوع مالیات اصلی وجود دارد:
- مالیات بر آنچه به دست می‌آورید. مالیات بر درآمد افراد، مالیات بر درآمد شرکت‌ها، مالیات بر حقوق و دستمزد، و مالیات بر عایدی سرمایه
- مالیات بر آنچه خریداری می‌کنید. مالیات بر فروش، مالیات بر درآمد ناخالص، مالیات بر ارزش افزوده، و مالیات غیرمستقیم
- مالیات بر آنچه دارید. مالیات بر دارایی، مالیات بر دارایی شخصی ملموس، مالیات بر دارایی و ارث، و مالیات بر ثروت.
چه سازمانی مسئول وصول مالیات است؟
بر اساس ماده ۲۱۹ قانون، سازمان امور مالیاتی کشور مسئول شناسایی و تشخیص درآمد، مطالبه و وصول مالیات است. نحوه وصول مالیات نیز توسط دستورالعمل نحوه وصول مالیات، از سوی این سازمان تعیین شده است.
تفاوت اصلی بین مالیات علی الحساب و مالیات مقطوع چیست؟
تفاوت اصلی بین مالیات علی الحساب و مالیات مقطوع این است که در مالیات علی الحساب ممکن است بعداً مالیات دیگری از شخص وصول شود. اما در مالیات مقطوع مالیات دیگری دریافت نمی‌شود.
روش‌های اخذ مالیات چیست؟
روش‌های اخذ مالیات شامل موارد زیر است:
- روش ایجاد محدودیت
- روش مالیات تکلیفی
- وصول مالیات از طریق تخفیف و بخشودگی
- روش قهرآمیز وصول مالیات
- وصول به شیوه علی الحساب
- تقسیط بدهی مالیاتی
- پرداخت مالیات به روش خود اظهاری
چرا باید مالیات پرداخت کرد؟
مالیات یکی از مهم‌ترین منابع درآمد دولت محسوب می‌شود. هدف دریافت مالیات از سمت دولت عبارت است از:
- توسعه اقتصادی
- توسعه رفاه اجتماعی
- ایجاد اشتغال
- اهداف عام المنفعه
- ترویج مردم به عدم خرید کالاهای غیر ضروری
- ایجاد اماکن تفریحی
چه سازمان‌هایی معاف از پرداخت مالیات هستند؟
برخی سازمان‌ها طبق قانون معاف از پرداخت مالیات هستند که عبارت‌اند از:
- وزارتخانه‌ها و مراکز دولتی
- شهرداری‌ها و دهیاری‌ها
- بنیادهای تحت پوشش نهاد رهبری
- سازمان‌هایی که بودجه آنها را دولت می‌پردازد.
